Gdy w 1959 roku z hal Jelczańskich Zakładów Samochodowych wyjechały pierwsze egzemplarze autobusów zmontowanych z dostarczonych przez czechosłowackie zakłady Škoda części, nikt nie spodziewał się, że produkowane w podwrocławskim Jelczu Ogórki staną się najpopularniejszymi autobusami miejskimi i międzymiastowymi lat PRL-u. W tym roku zajezdniowy Ogórek, czyli Jelcz 043, obchodzi 40. urodziny. Z tej okazji Centrum Historii Zajezdnia organizuje urodzinowy zlot Ogórków, który odbędzie się w weekend 15–16 czerwca. Obchody będą częścią tegorocznego Święta Wrocławia.
Podstawowym wariantem wytwarzanego w Jelczu autobusu na licencji czechosłowackiej był model 043 przeznaczony na potrzeby komunikacji międzymiastowej i na przeszło dwie dekady stał się podstawowym autobusem PKS. Dysponował 42 miejscami siedzącymi i 10 stojącymi, jednak w realiach PRL-u zwykle na uczęszczanych liniach woził znacznie więcej pasażerów. W lutym 1984 roku, czyli ćwierć wieku po uruchomieniu produkcji, w Jelczańskich Zakładach Samochodowych świętowano ukończenie montażu 25-tysięcznego egzemplarza Jelcza 043. To właśnie z tego roku pochodzi egzemplarz, który swą służbę we Wrocławskim Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym zakończył jako dawca części dla innych autobusów stacjonujących w zajezdni nr VII przy ul. Grabiszyńskiej we Wrocławiu.
Autobus ten, przez lata nieużywany i niegarażowany, popadł w ruinę. W latach 2020–2021 został wyremontowany przez konsorcjum złożone z Centrum Historii Zajezdnia, Politechniki Wrocławskiej, Spółki Jelcz, NSZZ „Solidarność” Region Dolny Śląsk i Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego we Wrocławiu. Dzięki wsparciu finansowemu Miasta Wrocławia oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego podczas Weekendu Niepodległości w 2021 roku odbył się premierowy przejazd odremontowanego Ogórka. Od tego czasu autobus jest atrakcją licznych projektów realizowanych w Centrum Historii Zajezdnia, będąc także jednym z elementów bogatej oferty edukacyjnej tej instytucji (np. akcji „Ogórkiem do Zajezdni”).
40. urodziny Ogórka to dwudniowe święto, którego centralnym punktem będzie przejazd innych jelczańskich Ogórków na trasie Centrum Historii Zajezdnia – centrum Wrocławia i z powrotem, tort urodzinowy, a także warsztaty, kursy Ogórkiem, zwiedzanie tematyczne „Kiedy Zajezdnia była zajezdnią”, wernisaż wystawy plenerowej „Czterdzieste urodziny Ogórka” oraz spotkanie z podróżnikami ze Stowarzyszenia Jelczem w Himalaje, czyli uczestnikami wyprawy ciężarówką Jelcz 325 z Wrocławia do Nepalu.
Wszystkie atrakcje urodzinowe są bezpłatne (z wyjątkiem zwiedzania ścieżką tematyczną wystawy).
Lato w Zajezdni – 40. urodziny Ogórka. Rozkład jazdy
Sobota 15 czerwca:
10:00–18:00 – DJ, animacje, atrakcje dla dzieci na placu, wioska cyrkowa na placu, gry podwórkowe, instalacje artystyczne do malowania, strefa klockowa w holu „Miasto przyszłości”,
10:30–11:30 – Warsztaty „Pracownia Pocztówkowa – twórz z pasją!”, 20 osób, do 12 roku życia, maluchy z opiekunami,
12:00–13:00 – Warsztaty budowania z klocków „Mistrzowie klocków”,
12:00 – wernisaż wystawy „Maskotki olimpijskie i sportowe”,
14:00–15:30 – ścieżka zwiedzania na wystawie głównej „Kiedy Zajezdnia była Zajezdnią”,
16:30–17:30 – Warsztaty budowania z klocków „Mistrzowie klocków”,
11:00, 13:00, 17:00 – kursy Ogórkiem”.
Niedziela 16 czerwca:
10.00 – zwycięzcy konkursu Radia Wrocław jadą na ekskluzywną wycieczkę do Domu Ogórka,
10:00–18:00 – DJ, gry dla dzieci,
10:30 – „Pojazdy z dawnych lat – narysuj to długopisem 3D!”, dla uczestników w wieku 7–12 lat, 15 osób,
11:00–12:30 – ścieżka zwiedzania na wystawie głównej „Kiedy Zajezdnia była Zajezdnią”,
12:00–13.00 – Urodziny Ogórka:
- zlot autobusów marki Jelcz,
- przemówienia,
- tort w kształcie Ogórka,
- wernisaż wystawy plenerowej pt. „Czterdzieste urodziny Ogórka” autorstwa dr Piotra Sroki, poświęconej 40. rocznicy produkcji autobusu Jelcz 043 z Centrum Historii Zajezdnia,
13:00 – parada ulicami Wrocławia,
15:00 – powrót na plac przy Centrum Historii Zajezdnia,
16:30 – Spotkanie z podróżnikami ze Stowarzyszenia Jelczem w Himalaje.
Na warsztaty i oprowadzanie tematyczne obowiązują zapisy: https://warsztaty.zajezdnia.org/. Wydarzenie finansowane przez Miasto Wrocław. Partnerami są MPK Wrocław i Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Źródło: zajezdnia.org, (fot. Radomil talk / Wikipedia)
